W dzisiejszym artykule opowiadamy o normach rozwojowych wskazujących, co powinien umieć 3-latek. Pamiętaj jednak, że to tylko ogólne wytyczne, które mają dać Ci pewien punkt odniesienia, a nie być sztywnymi ramami dla Ciebie i Twojego dziecka. Każdy maluch rozwija się bowiem we własnym – najlepszym dla siebie – tempie.
Rozwój społeczny 3-latka
3-latek chętnie wchodzi w interakcje z rówieśnikami (najczęściej w przedszkolu), podejmując wspólne zabawy. W tym wieku często polegają one na odgrywaniu scenek rodzajowych, czyli np. na zabawie w dom, sklep czy wizytę u lekarza. Podczas takich interakcji dzieci naśladują innych – rodziców, innych dorosłych, ale też siebie nawzajem.
Taki koncept zabawy 3-latki przenoszą też do domu, tworząc scenki rodzajowe ze swoimi rodzicami czy zabawkami w rolach głównych. 3-latek potrafi bawić się z podziałem na role, podkładając głosy pod swoje zabawki i prowadząc nimi rozmowy. Takie scenki „na niby” są dla dziecka w tym wieku nie tylko zabawą, ale także sposobem na rozładowanie swoich emocji.
W tym wieku dzieci chętnie biorą udział w organizowanych zabawach, rozumiejąc ich zasady i starając się ich przestrzegać, np. czekać na swoją kolej.
3-latek ma poczucie własności, rozumie, że coś jest moje, jej, jego, ale jednocześnie chcąc pozostawać w dobrych stosunkach z innymi, dzieli się swoją własnością chętniej, niż kiedy był młodszy.
Co powinien umieć 3-latek w sferze emocji?
Na pewno czuje całą gamę uczuć i emocji, choć wciąż nie potrafi ich do końca precyzyjnie nazwać (rodzice mogą pomagać identyfikować uczucia i emocje, których doświadcza dziecko). Po burzliwym etapie buntu 3-latek jest raczej nastawiony pozytywnie do rzeczywistości, ale mimo to zdarza mu się rozładowywać napięcie emocjonalne, np. poprzez ssanie kciuka czy zacinanie się podczas mówienia.
W identyfikowaniu i nazywania emocji pomagają 3-latkowi:
- nauka mówienia (im większy zasób słów, tym więcej narzędzi do mówienia o emocjach i ich psychologicznych przyczynach),
- rodzice, którzy na oczach dziecka sami konfrontują się z własnymi emocjami, stawiają im czoła, nazywają je, opisują je, etc.,
- a także wspomniane wyżej zabawy w scenki rodzajowe, podczas których napięcie można rozluźnić poprzez udawane rozmowy i sytuacje.
3-latek współodczuwa smutek czy ból innych – widząc smutnego kolegę czy koleżankę, maluch będzie starał się go/ją pocieszyć, a przynajmniej empatycznie zwróci uwagę na gorszy stan innego dziecka.
Co 3-latek powinien umieć zrobić samodzielnie?
3-latek powinien umieć samodzielnie umyć zęby, ręce, buzię, a nawet swoje ciało podczas kąpieli (warto towarzyszyć maluchowi i w razie potrzeby pomóc mu w tych czynnościach).
3-letnie dziecko często potrafi samodzielnie jeść przy użyciu sztućców, otwierać zapakowane w folię produkty spożywcze, odkręcać butelki z napojami, wlewać je do kubeczka, samodzielnie pić z kubeczka, etc.
Maluch potrafi też samodzielnie się ubrać, choć zależy to od stopnia skomplikowania odzieży i w trudnych przypadkach może być potrzebna pomoc rodzica. 3-latek umie też ściągać i zakładać buty.
Czy 3-latek przesypia całą noc?
Wiele 3-latków potrafi samodzielnie zasypiać i spać całą noc we własnym łóżku. Jednak niektóre trzyipółlatki mogą doświadczyć spadku poczucia bezpieczeństwa (to częste w tym wieku), a więc potrzebować w nocy bliskości i zrozumienia rodziców. Do tego mogą pojawić się częste w tym wieku lęki: przed ciemnością czy wyimaginowanymi strachami.
Rozwój ruchowy i zabawa 3-latka
3-latek poprawnie trzyma akcesoria pisarskie i rozumie ideę nie wychodzenia poza linię. Potrafi wykonać proste prace plastyczne: pokolorować obrazek na zadany kolor, narysować jakiś kształt czy przykleić element do kartki papieru.
Maluch w tym wieku jest ciekawy świata. Interesuje go, jak działają przedmioty. Lubi czynności typu: pociąganie, naciskanie, odkręcanie, przechylanie – wszystko, dzięki czemu wprawi przedmiot w ruch i sprawdzi, co się stanie. W tym celu lubi sięgać nie tyle po swoje zabawki, ile po domowe przedmioty codziennego użytku, najczęściej akcesoria kuchenne, których używa do zabawy.
3-latki chętnie słuchają, jak rodzice czytają im bajki lub opowiadają historie. Lubią słuchać historii o sobie w roli głównej. Maluchy w tym wieku zapamiętują stosunkowo dużo szczegółów z usłyszanych historii.
Jeśli zastanawiasz się, co powinien umieć 3-latek na placu zabaw, odpowiedź brzmi: niemal wszystko! Przedszkolaki uwielbiają zabawę na placu zabaw. Nie boją się wysokich zjeżdżalni czy ścianek wspinaczkowych. Lubią być w ciągłym ruchu. Potrafią już:
- sprawnie biegać,
- samodzielnie wchodzić po schodach i schodzić ze schodów,
- skakać obunóż,
- stać przez chwilę na jednej nodze,
- celnie kopać i rzucać piłkę,
- są też gotowe, by przesiąść się z rowerka biegowego na bardziej poważny – 3- lub 4-kołowy.
Rozwój mowy i zdolności komunikacji u 3-latka
Statystyczny 3-latek zna już około 900 słów. Rozumie niemal wszystko, o czym rozmawiają rodzice i sam już wiele potrafi wyrazić słowami. Maluch w tym wieku zadaje wiele pytań i generalnie dużo mówi. Potrafi nadawać imiona swoim zabawkom, a często bawi się słowami, celowo przekręcając litery czy sylaby. Zna kolory, podstawowe kształty, potrafi też liczyć – do 3, do 5, a nawet do 10.
Co powinien umieć mówić 3-latek? Np.:
- jak się nazywa,
- jak nazywają się jego rodzice,
- w jakim mieście/na jakiej ulicy mieszka,
- jakie imiona mają jego koledzy i koleżanki, np. w przedszkolu,
- ile ma lat.
Mowa 3-letniego dziecka jest stosunkowo poprawna i zrozumiała nie tylko dla osób z najbliższego otoczenia, ale także dla obcych osób.
W tym wieku maluchy potrafią jasno komunikować swoje potrzeby: „Chcę!”, „Potrzebuję!”, „Muszę!”, a także uczą się stawiać granice: „Nie chcę!”, „Zostaw!”
Niepokojące sygnały u 3-latka
Co prawda każde dziecko rozwija się we własnym tempie, jednak istnieją pewne sygnały, które mogą świadczyć nie tyle o wolniejszym tempie nabywania nowych kompetencji czy nieśmiałości, co o zaburzeniach rozwoju, a nawet chorobie. Dlatego zwróć szczególną uwagę na swojego malucha, jeśli ma on problemy z poruszaniem się czy utrzymaniem równowagi, jego mowa jest niezrozumiała lub maluch nie utrzymuje kontaktu wzrokowego z otoczeniem.
W naszym artykule o dysleksji rozwojowej znajdziesz listę niepokojących objawów rozwojowych dla dzieci w grupach wiekowych: 2-3 lata, 3-5 lat, 6-7 lat, 7+.
