Skoki rozwojowe u dzieci nie bez powodu są nazywane także kryzysami rozwojowymi. Często bowiem wiążą się z drażliwością malucha i nieprzespanymi nocami rodziców. Zobacz, czym są skoki rozwojowe, ile ich jest w pierwszym roku życia dziecka i jak je przetrwać.
Czym są skoki rozwojowe u dzieci?
Teoria skoków rozwojowych u ludzi ma swoje źródło w obserwacji szympansów. W latach 90. XX wieku holenderskie małżeństwo biologa behawioralnego (Frans Plooij) oraz psycholożki i antropolożki (Hetta van de Rijt) zaobserwowało, że w rozwoju szympansów obecne są tzw. okresy regresji, po których szympansy zdobywają nowe, nieznane wcześniej umiejętności. Dalsze badania naukowców udowodniły, że rozwój noworodków i niemowlaków przebiega wg tego samego schematu.
Intensywny rozwój układu nerwowego dziecka sprawia, że w 1. roku jego życia występuje wiele okresów regresji i spadku samodzielności malucha, po czym dynamicznie nabywa ono nowe umiejętności. Dzieje się to na skutek tworzenia się nowych połączeń nerwowych w mózgu dziecka, dzięki którym dziecko jest w stanie przetwarzać bodźce z otoczenia, które wcześniej docierały do niego w ograniczonym stopniu.
Objawy skoków rozwojowych u dzieci
Jak rozpoznać, że Twój maluch doświadcza skoku rozwojowego? Zazwyczaj kryzys rozwojowy charakteryzuje się tym, że dziecko:
- jest drażliwe,
- szybko się frustruje,
- nie ma apetytu,
- jest płaczliwe,
- ma problemy ze snem,
- jest mniej aktywne niż zwykle,
- ma większą potrzebę bliskości fizycznej z rodzicem, zwłaszcza mamą.
Kalendarz skoków rozwojowych w 1. roku życia dziecka
Naukowcy badający teorię skoków rozwojowych u dzieci wyszczególnili 7 skoków rozwojowych w 1. roku życia malucha. Wiedząc, kiedy możesz się ich spodziewać, masz szansę lepiej przygotować się mentalnie i emocjonalnie na nadchodzący kryzys.
Pierwszy skok rozwojowy: 5. tydzień życia
Zmysły ulegają wyostrzeniu, pojawia się zdolność odwracania głowy i uśmiech społeczny, a ulewanie ulega zmniejszeniu. W tym czasie dziecko może być płaczliwe i wrażliwe na bodźce typu: mocne światło, hałas, ostry zapach. Na malucha kojąco podziałają zapach mamy i jej ton głosu.
Drugi skok rozwojowy: 8. tydzień życia
Dziecko uświadamia sobie, że ma kończyny, którymi może poruszać. Jest w stanie chwycić zabawkę w dłoń. Maluch wydaje pierwsze dźwięki i lubi słuchać swojego głosu. Dziecko zaczyna rozpoznawać twarze najbliższych.
Trzeci skok rozwojowy: 3. miesiąc życia
Dziecko zaczyna badać świat za pomocą buzi, do której wkłada palce i przedmioty. Ruch głowy jest skoordynowany z ruchem gałek ocznych (np. dziecko podąża wzrokiem za mamą). Maluch umie utrzymać symetryczną pozycję ciała w leżeniu, ćwiczy też odpychanie się nóżkami lub podpieranie na łokciach.
Czwarty skok rozwojowy: 5. miesiąc życia
Dziecko rozumie, że akcja wywołuje reakcję, np. potrząsanie zabawką sprawia, że wydaje ona dźwięk. Maluch coraz lepiej operuje swoim ciałem, np. umie przewrócić się z pleców na brzuch. Dziecko pełza i uczy się raczkować. Reaguje na swoje imię, śmieje się, poznaje swoje odbicie w lustrze. Zaczyna komunikować się z rodzicami przy użyciu sylab.
Piąty skok rozwojowy: pół roku życia
To czas nieprzyjemnego ząbkowania oraz świadomości odległości od rzeczy lub osób, co może powodować lęk przed rozłąką z opiekunem (a co za tym idzie tzw. mamozę).
Szósty skok rozwojowy: 8-9. miesiąc życia
To czas rozwoju emocjonalnego malucha. Potrafi ono odczuwać radość, zazdrość, smutek. Rozwija się też jego poczucie humoru (strojenie głupich minek), a także zmniejsza się lęk separacyjny.
Siódmy skok rozwojowy: 10. miesiąc życia
Maluch zaczyna rozumieć sekwencje wydarzeń, np. przed jedzeniem zakładamy śliniak, a po jedzeniu ściągamy śliniak. To czas zainteresowania dziecka wszelkimi konstrukcjami (wieże z klocków, piramidy etc.), a także czas wspinania się na meble, np. krzesło, kanapę, etc.
Jak przetrwać skok rozwojowy i jak pomóc dziecku?
Po pierwsze, warto znać kalendarz skoków rozwojowych u dzieci, aby wiedzieć, kiedy spodziewać się trudniejszego okresu.
Po drugie, pamiętaj, że skok rozwojowy to czas, kiedy dziecko wymaga szczególnego traktowania i dużych pokładów ciepła i cierpliwości – jemu też jest trudno doświadczać zmian rozwojowych, zwłaszcza że samo ich nie rozumie.
Po trzecie, kiedy wejdziecie w czas skoku rozwojowego dbaj o komfort malucha – unikaj przebodźcowywania dziecka, nie planuj dłuższych podróży, unikaj tłumów, hałasów, etc. Daj mu bliskość fizyczną, koj jego zmysły, głaszcz i przytulaj.
I w końcu – pamiętaj, by poprosić o pomoc partnera czy inne bliskie Ci osoby, by odciążyły Cię w codziennych obowiązkach.
